Temel Kavramlar

`class` Anahtar Sözcüğü

Temel sınıf tanımı class anahtar sözcüğü ile başlar sınıf isminin ardından gelen bir çift kaşlı ayracın arasında sınıfa ait özelliklerin ve yöntemlerin tanımları bulunur.

Sınıf ismi olarak herhangi bir geçerli yafta kullanılabilir ancak bu PHP için ayrılmış sözcüklerden biri olmamalıdır. Geçerli bir sınıf ısmı bir harf veya alt çizgi ile başlar, sayılar, harfler veya alt çizgiler içerebilir. Bir düzenli ifade olarak şöyle bir şablonla eşleşmelidir: ^[a-zA-Z_\x7f-\xff][a-zA-Z0-9_\x7f-\xff]*$.

Bir sınıfın kendi sabitleri, değişkenleri (bunlara "özellik" de denir) ve işlevleri (bunlara "yöntem" de denir) olabilir.

Örnek 1 - Basit bir sınıf tanımı


<?php
class BasitSınıf
{
    // özellik bildirimi
    public $öntanımlı = 'öntanımlı bir değer';

    // yöntem tanımı
    public function ÖntanımlıyıGöster() {
        echo $this->öntanımlı;
    }
}
?>

Bir nesne bağlamı içinden bir yöntem çağırmak için $this diye bir sözde değişken kullanılır. $this çağrılan nesneye bir gönderimdir (normalde yöntemin ait olduğu nesnedir, ancak eğer nesne diğer nesnenin bağlamından duruk olarak çağrılıyorsa, bu başka bir nesne de olabilir). PHP 7.0.0 itibariyle, uyumsuz bir bağlamda duruk olmayan yöntemin duruk olarak çağrılması, yöntem içinde tanımlanmamış olarak $this ile sonuçlanır. Uyumsuz bir bağlamda duruk olmayan yöntemin duruk olarak çağrılması PHP 5.6.0'da önerilmemektedir. PHP 7.0.0 itibariyle, duruk olmayan yöntemin duruk olarak çağrılması genel plarak önerilmemektedir (uyumlu bir bağlamdan çağrılsa bile). PHP 5.6.0 öncesinde böyle çağrılar zaten E_STRICT seviyesinde bir uyarı tetiklemektedir.

Örnek 2 - $this sözde değişkeninin kullanımı

Bu örnekte hata raporlamanın iptal edildiği varsayılmıştır. Aksi takdirde, aşağıdaki kod, PHP sürümüne bağlı olarak E_DEPRECATED ve E_STRICT uyarılarını tetiklerdi.


<?php
class A
{
    function foo()
    {
        if (isset($this)) {
            echo '$this tanımlı (';
            echo get_class($this);
            echo ")\n";
        } else {
            echo "\$this tanımsız.\n";
        }
    }
}

class B
{
    function bar()
    {
        A::foo();
    }
}

$a = new A();
$a->foo();

A::foo();

$b = new B();
$b->bar();

B::bar();
?>

Yukarıdaki örneğin PHP 5 çıktısı:

$this tanımlı (A)
$this tanımsız.
$this tanımlı (B)
$this tanımsız.

Yukarıdaki örneğin PHP 7 çıktısı:

$this is defined (A)
$this is not defined.
$this is not defined.
$this is not defined.

`new` Anahtar Sözcüğü

Bir sınıfın örneğini oluşturmak için new anahtar sözcüğü kullanılmalıdır. Nesnenin hata durumunda daima yeni bir değişkene atanarak oluşturulması için kurucusunun bir istisna oluşturmaması gerekir. Sınıflar, örnekleme öncesi tanımlanmış olmalıdır (ve bu, bazı durumlarda bir gereksinimdir).

Bir string türünde dizge new ile kullanılmış bir sınıf ismi içeriyorsa bu sınıfın yeni bir örneği oluşturulur. Eğer sınıf bir isim alanı içersindeyse bu yapılırken sınıfın tam nitelenmiş ismi kullanılmalıdır.

Örnek 3 - Bir sınıf örneğinin oluşturulması


<?php
$örnek = new BasitSınıf();

// Bu bir değişkenle de yapılabilir:
$sınıf = 'BasitSınıf';
$örnek = new $sınıf(); // new BasitSınıf()
?>

Sınıf bağlamında yeni bir nesneyi new self veya new parent kullanarak oluşturmak mümkündür.

Oluşturulmuş bir sınıf örneğinin yeni bir değişkene atanması sırasında, yeni değişken, atanan nesneyle aynı örneğe erişecektir. Bu davranışın örneklerin bir işleve aktarılmasından bir farkı yoktur. Kopyalamak suretiyle oluşturulmuş bir nesnenin daima bir kopyası yapılabilir.

Örnek 4 - Nesne Atama


<?php
$örnek = new BasitSınıf();

$atama     =  $örnek;
$gönderim  =& $örnek;

$örnek->var = '$atama bu değere sahip olacak';

$örnek = null; // $örnek ve $gönderim null olur

var_dump($örnek);
var_dump($gönderim);
var_dump($atama);
?>

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

NULL
NULL
object(BasitSınıf)#1 (1) {
  ["var"]=>
  string(30) "$atama bu değere sahip olacak"
}

Bir nesnenin örneğini oluşturmak için PHP 5.3.0 ve sonrasında yeni yollar kullanılabilmektedir:

Örnek 5 - Yeni nesneler oluşturmak


<?php
class Test
{
    static public function getNew()
    {
        return new static;
    }
}

class Child extends Test
{}

$obj1 = new Test();
$obj2 = new $obj1;
var_dump($obj1 !== $obj2);

$obj3 = Test::getNew();
var_dump($obj3 instanceof Test);

$obj4 = Child::getNew();
var_dump($obj4 instanceof Child);
?>

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

bool(true)
bool(true)
bool(true)

PHP 5.4.0 yeni oluşturulmuş bir nesnenin üyesine tek bir ifadede erişme imkanını sağladı:

Örnek 6 - Yeni oluşturulmuş bir nesnenin üyesine erişim


<?php
echo (new DateTime())->format('Y');
?>

Yukarıdaki örnek şuna benzer bir çıktı üretir:

Özellikler ve Yöntemler

Sınıf özellikleri ve yöntemleri ayrı isim alanlarında ("namespace") yer alır, dolayısıyla bunlar aynı isimde olabilir. Sadece bağlama bağlı kalarak, bir özelliğin mi yoksa bir yöntemin mi çağrıldığına (yani, bir değişkene erişim veya işlev çağrısı) bakmadan her ikisi de aynı gösterimle kullanılabilir.

Örnek 7 - Özelliğe erişim ya da yöntem çağrısı


<?php
class Foo
{
    public $bar = 'özellik';
    
    public function bar() {
        return 'yöntem';
    }
}

$obj = new Foo();
echo $obj->bar, PHP_EOL, $obj->bar(), PHP_EOL;

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

özellik
yöntem

Bunun anlamı: Bir özelliğe atanmış bir anonim işlevi doğrudan çağırmak mümkün değildir. Bunun yerine, özellik önce örneğin bir değişkene atanmalıdır. PHP 7.0.0 itibariyle, böyle bir özelliği parantez içine alarak doğrudan çağırmak mümkündür.

Örnek 8 - Bir özelliğe atanmış bir anonim işlevi çağırmak


<?php
class Foo
{
    public $bar;
    
    public function __construct() {
        $this->bar = function() {
            return 42;
        };
    }
}

$obj = new Foo();

// PHP 5.3.0 ve sonrası:
$func = $obj->bar;
echo $func(), PHP_EOL;

// PHP 7.0.0 ve sonrası:
echo ($obj->bar)(), PHP_EOL;

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

`extends` Anahtar Sözcüğü

Bir sınıfın bildiriminde extends anahtar sözcüğü kullanılarak başka bir sınıfın yöntemleri ve özellikleri miras alınabilir. Çok sayıda sınıfı miras alarak genişlemek mümkün değildir, bir sınıf sadece bir ana sınıfı miras alabilir.

Miras alınan yöntemler ve özellikler, ebeveyn sınıfta tanımlı isimleriyle yeniden bildirilerek geçersiz kılınabilir; bu sadece ebeveyn sınıfın final tanımlı yöntemleri için yapılamaz. Geçersiz kılınmış yöntemlere ve duruk özelliklere parent:: öneki ile atıfta bulunarak erişilebilir.

Yöntemler geçersiz kılınırken, değiştirgelerin yerleri korunmalıdır, aksi takdirde PHP E_STRICT seviyesinde bir hata üretir. Farklı değiştirgeler kullanarak geçersiz kılmayı mümkün kılan kurucuya bu uygulanmaz.

Örnek 9 - Basit bir sınıfın miras alınması


<?php
class EkSınıf extends BasitSınıf
{
    // ebeveyn yöntemi yeniden bildirelim
    function değerGöster()
    {
        echo "Sınıf genişletiliyor\n";
        parent::değerGöster();
    }
}

$ek = new EkSınıf();
$ek->değerGöster();
?>

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

Sınıf genişletiliyor
bir öntanımlı değer

::class

PHP 5.5'ten itibaren, class anahtar sözcüğü, ayrıca sınıf isim çözünürlüğü için de kullanılabilmektedir. SınıfAdı sınıfının tam nitelenmiş ismini SınıfAdı::class biçeminde kullanarak bir dizge elde edebilirsiniz. Bu, özellikle isim alanlı sınıflarda çok kullanışlıdır.

Örnek 10 - Sınıf adı çözünürlüğü


<?php
namespace NS {
    class SınıfAdı {
    }

    echo SınıfAdı::class;
}
?>

Yukarıdaki örneğin çıktısı:

NS\SınıfAdı

Bilginize:
::class kullanarak sınıf ismi çözünürlüğü bir derleme zamanı dönüşümüdür. Yani, sınıf ismi dizgesi oluşturulduğu sırada özdevinimli bir yükleme henüz oluşmamıştır. Sonuç olarak, sınıf henüz mevcut değilken bile sınıf isimleri genişletilir. Bu durumda hiçbir hata oluşmaz.

Temel Kavramlar

class Anahtar Sözcüğü

new Anahtar Sözcüğü

Özellikler ve Yöntemler

extends Anahtar Sözcüğü

::class

`class` Anahtar Sözcüğü

`new` Anahtar Sözcüğü

`extends` Anahtar Sözcüğü